Onlangs ben ik afgestudeerd met een studie naar het spelprogramma Deal or No Deal gepresenteerd door Beau van Erven Dorens op RTL 5. (Voor de liefhebbers: oude afleveringen zijn via TVblik te zien)
Er is een nieuwe ontwikkeling binnen de richting finance genaamd behavioral finance wat gerelateerd is aan behavioral economics. Het gaat hier vaak om een combinatie van sociologie/psychologie met finance/economie. De insteek is vaak de (ir)rationaliteit van financiële beslissingen. De keuze voor het programma Deal or No Deal is dan ook simpel te verklaren. Mensen moeten kiezen of zij hun koffer met een onbekend bedrag willen verkopen voor een vast bekend bedrag, namelijk het bod van de bank. Na een algemener deel 1 wordt er in dit deel dieper ingegaan op specifieke financiële gedragseffecten in Deal or No Deal.
Thaler & Johnson* ontdekten al in 1990 dat mensen met gewonnen geld anders handelen dan met hun eigen geld. Zij noemen dit effect het house-money effect. Hun bevinding is dat spelers in een casino met recent gewonnen fiches meer risico nemen dan met fiches die ze van hun eigen geld bij binnenkomst in een casino hebben gekocht. Gerelateerd aan Deal or No Deal verwacht ik dat mensen die al vele afleveringen hebben moeten wachten anders spelen dan mensen die na een paar afleveringen al aan de beurt zijn. Het is namelijk zo dat de persoon die een meerkeuzevraag met 3 mogelijkheden als snelst goed beantwoord het spel mag spelen. Dit resulteert in mensen die direct bij deelname aan het spel aan de beurt zijn, maar betekent ook dat sommige mensen pas in hun 63e aflevering aan de beurt zijn. Ik verwacht dat mensen die er al heel lang staan, vinden dat zij meer recht hebben op een hoog geldbedrag dan mensen die slechts enkele afleveringen in het programma hebben gestaan. Daarom veronderstel ik dat spelers van vele afleveringen minder risico zouden nemen bij hoge bedragen, omdat zij dit geld meer als hun eigen geld zien, dan spelers die weinig afleveringen hebben gespeeld. Uit de 171 geanalyseerde beslissingen blijkt niet dat een zogenoemd appropriator effect, oftewel een toe-eigeningseffect, bestaat.
Verder hebben Thaler & Johnson in hetzelfde onderzoek aangetoond dat mensen meer risico nemen wanneer zij hiermee geleden verlies kunnen terugdraaien. Dit break-even effect betekent dat mensen sneller geneigd zijn een gok te maken wanneer zij hiermee op nul uitkomen dan wanneer dit niet het geval is. In de context van Deal or No Deal verwacht ik dat mensen meer risico nemen als één van de vorige biedingen hoger is dan het huidige bod van de bank. Dit recovery effect, of terugkrijg effect, blijkt ook actief te zijn bij de deelnemers. Wanneer het huidige bod slechts een fractie is van het tot dan toe hoogste bod is een deelnemer geneigd om meer risico te nemen dan wanneer het bod gelijk of hoger is aan het tot dan toe hoogste bod.
* Thaler, Richard H., en Eric J. Johnson, 1990, Gambling with the House Money and Trying to Break Even: the Effects of Prior Outcomes on Risky Choice, Management Science, volume 36, issue 6, pp. 643-660
Lees hier het volledige onderzoek.
Hoe origineler een ontdekking, hoe logischer deze achteraf leek.
Arthur Koestler |