Zwart geld besparen?

door Martinus van der Wal

Toen mijn bureaubladinstellingen op mijn universiteitsaccount waren gewist, had ik spontaan een strak witte achtergrond die mijn hele werkplek die avond goed verlichtte. Toen ik deze weer wijzigde naar een aan de ogen minder felle donkerblauwe kleur bedacht ik ineens of ik hiermee mijn universiteit energie aan het besparen was.

Thuis had ik nog een energiemeter liggen en heb ik de proef op de som genomen en mijn PC monitor getest met een volledig witte, grijze en zwarte achtergrond. Wat bleek tot mijn verbazing, het scherm gebruikte zelfs een klein beetje meer stroom bij het weergeven van een zwarte achtergrond ten opzichte van een witte. Toen ik naging hoe een normale PC LCD monitor met CCFL achtergrondverlichting werkt, bleek waarom het energieverbruik omhoog ging.

Simpel gezegd is het LCD scherm waar ik dagelijks voor zit niet meer dan een aantal “TL-buizen” die licht geven met daarvoor een filter die bepaalde delen van dat licht wel of niet door laat komen. Een zwart scherm betekent dus dat het filter al het licht tegenhoudt, echter staan de “TL-buizen” constant op vol vermogen. Zodoende kost het zelfs iets meer energie, omdat het filter het licht tegen moet houden. Voor de precieze werking verwijs ik je graag door naar deze video.

Toch is het verhaal hier niet mee afgedaan. Naast deze PC monitor heb ik ook een nieuwere televisie met LED achtergrondverlichting in plaats van de “TL-buizen”. Tevens heeft deze TV een functie genaamd local dimming wat betekent dat de TV op specifieke plekken achter het scherm de achtergrondverlichting kan verlagen als het scherm daar donker of zwart is. Het verschil tussen een zwart en wit scherm betreffende het energieverbruik is hier maar liefst 47 procent in het voordeel van het zwarte scherm!

Het meest nieuwe type scherm dat binnen enkele jaren ook in TV’s en PC monitoren zal worden gebruikt is OLED. Deze schermen zijn op zichzelf al zuiniger en ten opzichte van een conventionele LCD monitor kan dit naar schatting tot 70 procent schelen. Een tweede nog interessanter punt is dat zwart ook echt zwart is. OLED schermen bestaan gegeneraliseerd uit allemaal kleine individuele lampjes per pixel. Als het beeld dus iets zwarts moet weergeven kunnen de lampen gewoon uit. Een volledig zwart scherm zou dan dus nauwelijks energie verbruiken. Voor de toekomst valt er dus veel te besparen met een zwarte achtergrond.

De schermen op mijn universiteit zijn tot nu toe allemaal van het oude LCD type met CCFL achtergrondverlichting. Er is dus geen cent bespaard door mijn zwarte achtergrond. De totale energiekosten voor de 1730 monitoren op de studentenwerkplekken op mijn hele universiteit komen op een totaal jaarverbruik van ongeveer 37.500 kWH per jaar, gebaseerd op 36 collegeweken van 5 dagen met 8 uur per dag, waarbij de PC’s 75% van de tijd gebruikt worden en een gebruik van 20 Watt per uur hebben. Dit is voor de universiteit een kleine kostenpost van ongeveer €8.500,- per jaar.

Ter illustratie, om dit bedrag in perspectief te plaatsen: de jaarlijkse kosten zijn gelijk aan die van ongeveer 11 professionele koffieautomaten. Onderzoekers op een Belgische hogeschool hebben een energiebesparing van 59% weten te behalen door een tijdschakelaar in te stellen die de koffieautomaten in de nacht uitschakelt. Iets waar gezien het grote aantal koffieautomaten op mijn universiteit een hele grote besparing te halen valt. “Koffie, ’s nachts graag zwart!”, zou dus misschien een betere titel van dit artikel zijn geweest.