Boekrecensie: A Field Guide to Lies and Statistics

door Mathijs Oosterhuis

Dit boek past helemaal in de tijd van nu met het vele fake news. Onderwerpen die aan bod komen zijn informatie, feiten en de interpretatie hiervan. De auteur van A Field Guide to Lies and Statistics is Daniel Levitin, PhD in Psychologie en tevens auteur van boeken over hersenen, je mind en de relatie tussen muziek en je brein – een expert op het gebied van neurowetenschap.

Het boek is in duidelijke taal geschreven waar het soms toch wat taaie stof behandeld. Zo wordt onder andere de Bayesiaanse statistiek in het boek uitgelicht (met de details in een eigen appendix) – iets wat wat mij betreft niet nodig is in dit boek.

Waar ik persoonlijk in geïnteresseerd ben, zijn de voorbeelden en casussen die ter sprake komen. Een voor mij hele herkenbare situatie zijn de reclames waarin wordt geclaimd dat een specifiek merk tandpasta (in het boek gaat het over Colgate) door 4 van de 5 tandartsen wordt aanbevolen. Deze claim wekt de indruk alsof het een superieure tandpasta betreft, maar in werkelijkheid hadden tandartsen in de enquête de mogelijkheid om meerdere merken aan te bevelen. Dit betreft dus pure misleiding van de consument waardoor dit door de reclamecommissie in het Verenigd Koninkrijk dan ook is bestempeld als oneerlijke reclame. Sindsdien zijn de claims met betrekking tot tandpasta’s en tandenborstels veranderd, maar nog steeds wordt er over andere assen beweerd dat een merk de nummer 1 is.

Verder gaat het in het boek natuurlijk veel over statistieken. Zo gaat het onder andere over interpretatie van ‘statistisch’ bewijs in rechtzaken (denk aan DNA en bloedonderzoek) en de bijbehorende kans op een false positive, iets waar veel mensen zich niet van bewust zijn.

Ook komen er leuke quiz-vragen langs, bijvoorbeeld over het gemiddelde aantal kinderen per gezin in Nederland en het gemiddeld aantal broertjes en zusjes dat een Nederlands kind heeft. Waarschijnlijk gok je dat het gemiddeld aantal kinderen per gezin zo rond de 2 ligt en verwacht je vervolgens dat het gemiddeld aantal broertjes en zusjes 1 is. Hierbij vergeet men echter vaak dat het om twee verschillende, maar gerelateerde, variabelen gaat. Bij het laatste gemiddelde hebben grote gezinnen een hogere impact op het gemiddelde terwijl het ‘slechts’ 1 gezin betreft, een zogenaamde shift in baseline.

Al met al is het wat mij betreft een leuk boek om te lezen, maar ligt de nadruk net iets te veel op het uitleggen van statistieken en interpretatie van informatie (wat volledig conform de titel van het boek is), maar hadden er wel meer levendige praktijkvoorbeelden aangestipt mogen worden.

Boekgegevens
Titel: A Field Guide to Lies and Statistics
Ondertitel: A Neuroscientist on How to Make Sense of a Complex World
Schrijver: Daniel Levitin
Uitgever: Penguin Viking
Jaar van uitgave: 2016
Pagina’s: 292
Prijs: €10,99 (via Bol.com)
ISBN13: 9780241240007