Boekrecensie: HEMA

door Mathijs Oosterhuis

Onlangs heb ik het boek HEMA met als ondertitel ‘de onwaarschijnlijke ontsnapping van een nationaal icoon’ gelezen. Eigenlijk is het boek een chronologische weergave omtrent het eigenaarschap van de retailketen.

De in 1926 opgerichte Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam (HEMA) is onder andere geïnspireerd op de Amerikaanse nickel-and-dime stores en de Duitse dochter van warenhuisconcern Karstadt die opereert onder de naam Einheitspreis Aktiengesellschaft (EPA). Deze ketens kiezen ervoor om het gehele productaanbod slechts een beperkt aantal prijzen te geven, bijvoorbeeld alles voor 25 cent, 50 cent of 1 gulden/reichsmark/dollar.

De oprichters van de HEMA zijn overigens de eigenaren van de Bijenkorf, beide onderdeel van het KBB concern. Hier vallen onder andere ook Perry Sport (overname) en Praxis (en vele andere ketens) onder, met name in het warenhuis, woon, kleding en doe-het-zelf segment. In 1998 neemt Vendex (van de V&D) KBB over waardoor bovengenoemde merken, maar ook Prénatal, Hunkemöller, Kijkshop, Dixons en MS mode onder één dak vallen.

Het boek gaat vervolgens diep in op de rol van private equity, wat erg relevant is voor de HEMA casus, maar misschien wat minder interessant is voor de gemiddelde lezer. Denk hierbij aan termen als leveraged buy-out (LBO), management fees, investeringsfondsen, EBITDA, convenanten, net debt ratios, et cetera. De auteur, Stefan Vermeulen, geeft in zijn verantwoording dan ook aan dat hij met name de rol van private equity en de hoge schulden van HEMA wilde achterhalen.

Dit is hem mijns inziens goed gelukt. Hij beschrijft heel gedetailleerd het proces rondom de verkoop van verschillende Vendex (later Maxeda) ketens met daarbij natuurlijk de nadruk op de HEMA. De verschillende potentiële kopers en hun biedingen, met als uiteindelijke koper het jonge Lion Capital komen uitgebreid aan bod. Ook de pogingen van Blokker en Albert Heijn om de HEMA meermaals te kopen worden beschreven.

Met name de samenwerking, of gebrek aan, tussen HEMA aan Lion is interessant om te lezen. Waarbij de internationale expansie of bijvoorbeeld ontwikkeling van de online strategie geregeld geremd is door de Britse eigenaren.

Zoals gezegd, gaat het boek vooral over de eigenaren, maar ook een aantal strategische ideeën om het tij te doen keren, zoals de opening van de outlet Hemarkts (waar overtollige voorraden worden verkocht), of de cadeautafels om weer mensen ‘spontaan’ de winkel binnen te halen komen aan bod.

Al met al komt het er op neer dat Lion vooral zelf rijk is geworden aan het eigenaarschap van HEMA vanwege alle fees, waaronder transaction fees, oversight fees (op basis van de EBITDA) en management fees (kosten voor de investeerders in het fonds) en dat de HEMA, waaronder de werknemers en de franchisenemers, onder druk zijn gezet.

Ik ben dan ook erg benieuwd naar wat de nieuwe eigenaar Marcel Boekhoorn de HEMA gaat brengen en of ze de algehele malaise in retailland gaan overleven!

Boekgegevens
Titel: HEMA
Ondertitel: De onwaarschijnlijke ontsnapping van een nationaal icoon
Schrijver: Stefan Vermeulen
Uitgever: Prometheus
Jaar van uitgave: 2018
Pagina’s: 283
Prijs: €21,99 (via managementboek.nl)
ISBN13: 9789044636895